عدم تعیین نرخ خرید تضمینی مناسب، کمبود ماشین‌آلات، خلف وعده‌های مکرر دولت و عدم پرداخت به موقع مطالبات کشاورزان، منجر به عدم استقبال از کشت دانه‌های روغنی شده است.
*** طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی
به گزارش خبرگزاری روستا، طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی یکی از مهمترین طرح‌های وزارت جهاد کشاورزی در جهت کاهش وابستگی به خارج و تأمین نیاز روغن کشور در داخل است، طرحی که به سرانجام رسیدن آن می‌تواند منجر به تأمین امنیت غذایی، اشتغال‌زایی و جلوگیری از خروج ارز از کشور شود. هر چند که طی سال‌های گذشته دولت بر اجرای این طرح تاکید زیادی داشته و حدود ١٠ درصد نیز ضریب خوداتکایی بهبود یافته اما عقب ماندگی زیادی در برنامه مشاهده می‌شود.
طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی یکی از هشت طرح خوداتکایی محصولات اساسی بود که توسط وزارت جهاد کشاورزی شد.
اجرای این طرح ۱۰ ساله که تا افق ۱۴۰۴ تدوین شده بود از نیمه دوم سال ۹۴ آغاز شد.
*** برنامه‌ریزی ۱۰ سال برای خوداتکایی در طرح دانه‌های روغنی
در این زمینه مجری دانه‌های روغنی وزارت جهاد کشاورزی، اعلام کرد:
ما برنامه‌ای ۱۰ سال برای خوداتکایی در این زمینه داریم که بر این اساس باید تا در پایان این ۱۰ سال، حداقل ۷۰ درصد نیاز کشور را به روغن در داخل تأمین کنیم، بیشترین تمرکز ما در این زمینه روی محصول کلزا است، زیرا این دانه در پاییز کشت می‌شود و از نزولات جوی استفاده می‌کند بنابراین به حل بحران کم آبی کشور نیز کمک خواهد شد.
مجری طرح دانه‌های روغنی اوایل سال ۹۹ در این زمینه، تصریح کرد:
۱۶ درصد روغن مورد نیاز کشور تولید داخل است، این در حالی است که در سال ۹۴، حدود ۹۶ درصد از روغن مورد نیاز کشور، وارداتی بود و فقط ۶ درصد تولید داخل محسوب می‌شد.
*** ۱۶ درصد روغن مورد نیاز کشور تولید داخل است
با گذشت حدود ۴ سال از اجرای این طرح، پیش‌بینی‌های مسئولان وزارت جهاد کشاورزی تاکنون محقق نشده و عقب ماندگی زیادی در این حوزه مشاهده می‌شود.
به عبارتی طی این سال‌ها گذشته میزان خوداتکایی تنها حدود ۱۰ درصد رشد کرده و از حدود شش درصد به ١۶ درصد رسیده است.
همچنین وضعیت موجود نیز گویای این نیست که مسئولان بتوانند در مدت باقی مانده عقب ماندگی ایجادشده را جبران کنند و به اهداف برنامه دست یابند.
به گفته مسئولان وزارت جهاد کشاورزی در سا ۹۴، حدود ۹۶ درصد از روغن مورد نیاز کشور، وارداتی بود و ۶ درصد تولید داخل محسوب می‌شد و در حال حاضر ۱۶ درصد روغن مورد نیاز کشور تولید داخل است.
*** افزایش مصرف روغن بعد از تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی
در عین حال بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان مصرف روغن در کشور بعد از تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی افزایش یافته است،
در همین زمینه یک منبع آگاه در انجمن روغن نباتی در این زمینه، اظهار کرد:
میزان مصرف روغن در کشور قبل از تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی کمتر از ۱.۵ میلیون تن بوده اما بعد از تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی افزایش یافته و سال ۹۸ حدود ۲.۱ میلیون تن روغن در کشور تولید و توزیع شده است.
به گفته وی، بر این اساس در سال ۹۸، یک میلیون و ۵۲۳ هزار تن روغن خام به ارزش یک میلیارد و ۱۱۸ میلیون دلار وارد شده همچنین میزان واردات دانه ۲.۳ میلیون تن به ارزش یک میلیارد و ۲۱۶ میلیون دلار و کنجاله ۲ میلیون و ۳۳۴ هزار تن به ارزش بیش از یک میلیارد دلار وارد شده است.
کارشناسان بیان می‌کنند با توجه به مشکلات ایجاد شده برای کشور در پی تحریم و همچنین چالش‌های انتقال ارز، ما چاره‌ای جز تولید در داخل کشور نداریم و وزارت جهاد کشاورزی باید در این زمینه سیاست‌گذاری‌های درست و لازم را انجام دهد.
برای انجام این کار نیز ابتدا لازم است دلایل عقب‌ماندگی طرح مشخص و در جهت رفع آنها تلاش شود.
*** دلایل عقب‌ماندگی طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی
دلایل مختلفی برای عقب ماندگی در طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی عنوان می‌شود که از جمله مهمترین آنها می‌توان به عدم حمایت دولت در تعیین نرخ خرید تضمینی، واردات ارزان قیمت، پرداخت به موقع مطالبات و عدم وجود مکانیزاسیون مناسب اشاره کرد.
*** پیشنهاد وزیر جهاد کشاورزی برای خریداری گندم توسط شرکت بازرگانی دولتی
در همین زمینه اخیراً وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه تأخیر در پرداخت مطالبات کشاورزان توسط شرکت بازرگانی دولتی باعث کاهش کشت دانه‌های روغنی شد، بیان کرده است:
پیشنهاد ما این است که سال ۹۹ گندم طبق روال سال‌های گذشته توسط شرکت بازرگانی دولتی خریداری شود اما برای خرید دانه‌های روغنی تصمیم دیگری اتخاذ شود.
*** دلایل بی‌رغبتی کشاورزان به کشت
رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور با بیان اینکه سیاست‌گذاری‌های نادرست سازمان برنامه و بودجه و شورای اقتصاد در بحث تعیین قیمت کلزا موجب شد تا برنامه کشت این محصول تحقق نیابد، اظهار کرد:
علیرغم پیشنهادات تشکل‌های بخش خصوصی و وزارت جهاد کشاورزی، حداقل قیمت را برای کلزا تعیین کردند که برای کشاورزان مقرون به صرفه نبود و در نهایت کشاورزان استقبال زیادی از کشت نکردند.
ملک‌زاده درباره دلایل بی‌رغبتی کشاورزان به کشت، تصریح کرد:
سال ۹۶، دولت وعده‌های زیادی را در زمینه تولید کلزا به کشاورزان داد که هیچکدام آنها عملی نشد و همین مساله نیز از دیگر دلایل بی رغبتی کشاورزان به کشت بوده است.
به عنوان مثال وعده‌هایی درباره تعیین نرخ منطقی و خوب و همچنین در حوزه بیمه محصول به کشاورزان داده شد که هیچکدام آنها عملیاتی نگردید و کلزاکاران شاکی بودند که دولت به تعهدات خود عمل نکرده است.
حتی در بحث پرداخت مطالبات نیز حتی همین سال ۹۹ نیز تأخیر زیادی وجود داشت تا پول کشاورزان را بدهند و همه این موارد باعث بی رغبتی کشاورزان می‌شود.
کلزا محصولی است که خریدار آن دولت است و هر کسی نمی‌تواند آن را خریداری کند، بنابراین توسعه کشت آن به حمایت‌ها و مشوق‌های دولتی نیازمند است که این حمایت‌ها نیز انجام نمی‌شود.
*** دلایل ریزش محصول و خسارت به تولید و کشاورزان
رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی کشور در پایان پیرامون اینکه در بحث ماشین‌آلات کلزا نیز با مشکل مواجه هستیم، اظهار کرد:
کمباین مخصوص برداشت کلزا در کشور کم است و باید از کمباین‌های گندم برای برداشت این محصول استفاده شود که باعث ریزش محصول و خسارت به تولید و کشاورزان می‌شود.
*** عملکرد مجموعه دولت منجر به عدم استقبال کشاورزان از کشت شد
کارشناس حوزه دانه‌های روغنی نیز در این زمینه در خصوص اینکه عملکرد مجموعه دولت منجر به عدم استقبال کشاورزان از کشت شد، اظهار داشت:
عملکرد مجموعه دولت در سال‌های گذشته و اجرای نادرست قانون خرید تضمینی و تعیین قیمت‌های غیرکارشناسی و غیرمنطقی منجر به عدم استقبال کشاورزان از کشت دانه‌های روغنی شد
*** دلایل عدم استقبال کشاورزان از کشت کلزا
مشاور نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با بیان اینکه کلزا همواره بیشترین افزایش قیمت را در بین محصولات کشاورزی داشته است، افزود:
با این حال هیچگاه نرخ خرید تضمینی این محصول متناسب با هزینه‌های واقعی تولید و نرخ تورم نبوده است.
به عنوان مثال سال ۹۸ برای نرخ خرید کلزا، ما قیمت پنج هزار و ۹۰۰ تومان را تعیین کردیم و پیشنهاد دادیم، اما نرخ پیشنهادی شورای اقتصاد برای این محصول ۴ هزار و ۶۶۰ تومان بود که این دلیل عمده عدم استقبال کشاورزان از کشت کلزا در سال جاری بود.
*** کمبود ماشین‌آلات برداشت از دیگر دلایل عقب‌ماندگی طرح خوداتکایی است
وی کمبود ماشین‌آلات و ضعف در این حوزه را از دیگر دلایل عدم توسعه کشت کلزا اعلام کرد و افزود:
وقتی کاری را از صفر تا صد درست و اصولی انجام می‌دهید اما در لحظه آخر به مشکل بر می‌خورید تمام دستاوردها از بین می‌رود.
وضعیت ناوگان مخصوص برداشت کلزا نیز چندان مناسب نیست و هد برداشت به میزان اندک در داخل کشور وجود دارد بنابراین هم موقع برداشت ریزش داریم وهم محصول دچار ناخالصی می‌شود و زمان تحویل افت می‌خورد که این به کشاورز خسارت میزند.
حسینی با بیان اینکه هنگام برداشت کلزا با کمباین تخصصی، حدود ۳ درصد وزن محصول برداشت شده ریزش محصول وجود دارد، گفت:
در برداشت کلزا با کمباین غیر تخصصی، میزان ریزش حداقل ۲ تا ۳ برابر می‌شود.
مشاور نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی در پایان با بیان اینکه در بحث خرید نیز حمایت کافی از تولیدکننده نمی‌شود، اظهار کرد:
واردات روغن با ارز دولتی باعث شده واردات به صرفه تر از تولید باشد و به همین دلیل بنده معتقدم ارز ۴۲۰۰ تومانی واردات روغن باید حذف شود.
*** نبود تکنولوژی‌های مناسب، عدم شفافیت در واردات بذور و نبود کمباین‌های تخصصی
کارشناس صنعت روغن نباتی مباحثی از جمله فقدان مکانیزاسیون مناسب، نبود تکنولوژی‌های روز و مواردی از این قبیل را در عدم تحقق طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی مؤثر دانست.
کارشناس که خواست نامش در گزارش ذکر نشود، با اشاره به اینکه بذر مورد نیاز کشت کلزا وارداتی است، گفت:
شفافیت‌های لازم در زمینه واردات بذور به کشور وجود ندارد.
متأسفانه در کشور با کمبود کمباین تخصصی برداشت کلزا مواجه هستیم که همین مساله نیز به تولید خسارت زیادی میزند.
*** دو شرط تحقق خوداتکایی در تولید دانه‌های روغنی
مجری طرح دانه‌های روغنی وزارت جهاد کشاورزی درباره دو شرط تحقق خوداتکایی در تولید دانه‌های روغنی، تصریح کرد:
در صورت حذف ارز ترجیحی از واردات کالای نهایی و حل مشکل سرانه روغن، می‌توانیم در حوزه دانه‌های روغنی تا ۷۰ درصد خوداتکا شویم.
مهاجر با بیان اینکه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالای نهایی می‌تواند منجر به تقویت تولید داخل شود، گفت:
تا وقتی به واردات یارانه بدهیم و هزینه تولید بالا باشد، قاعدتاً واردات به صرفه‌تر است.
اگر ضمن حذف ارز ترجیحی از واردات کالای نهایی، مشکل سرانه مصرف در داخل کشور را هم حل کنیم می‌توانیم در حوزه دانه‌های روغنی تا ۷۰ درصد نیاز کشور را در داخل تأمین کنیم.
به گزارش خبرگزاری روستا، مجری طرح دانه‌های روغنی وزارت جهاد کشاورزی در پایان با بیان اینکه در طرح خوداتکایی دانه‌های روغنی نیز به سرانه مصرف نیز توجه شده بود، اظهار کرد:
در طرح عنوان شده بود که مصرف سرانه روغن در دنیا ۱۲ کیلوگرم است و اگر ما مصرف سرانه روغن را در کشور خودمان که ۲۱ کیلوگرم است به ۱۵ کیلوگرم برسانیم بسیار در زمینه خوداتکایی مؤثر خواهد بود.
انتهای پیام///